Vajinismus Tedavisi: Hangi Yöntemler Uygundur?

Vajinismus tedavisi için bir ilaç, vitamin ya da cerrahi uygulama var mı?

Vajinismus tedavisi için etkili bir vitamin, ilaç ya da cerrahi yöntem yoktur. En etkili yöntem cinsel terapidir. Bazı eczane veya Internet sitelerinde  yapılan  ilaç veya bitkisel takviye yanıltıcıdır. Bu tanıtımların bilimsel bir dayanağı yoktur. Bazı vakalarda hekimler lokal uygulanan veya ağızdan kullanılan ağrı giderici ilaçları vajinismus önerir. Ancak bu ilaçlar ağrıyı azaltabilirse de  vajinismusu iyileştirmede etkili olmazlar. Bu ilaçların etkili olması standart vajinismus tedavisi ile birlikte uygulanmasıyla olur.

Çok nadir vakalarda, kalın kızlık zarına  (himen) himenektomi olarak bilinen cerrahi müdahale gerekebilir. Ancak bu girişim de vajinismusu iyileştirmez. Vajinismusu düzelten, iyileştiren herhangi bir cerrahi yöntem mevcut değildir.

Botoks enjeksiyonu bazı araştırmalarda vajinismus tedavisi için önerilse de sonuçlar deneysel niteliktedir ve bu nedenle vajinismus tedavisinde birincil bir yöntem değildir. Cinsel terapi tekniklerinin başarılı sonuç vermediği olgularda denenebilir.

On yıldan fazladır vajinismusu olan kişinin tedavisi mümkün mü?

• Tedavi başarısında vajinismusun kaç yıldır sürdüğü önemli değildir.
• Vajinismus çok uzun yıllar sürmüş bile olsa tedavi başarısı yüksektir.
• Birçok kadında vajinismus onlarca yıl sürmüş olsa bile bir kez tedavi başladığında şaşırtıcı kadar kısa sürede düzelir.
• Bu süreç, genellikle kadında vajinismus bir yıl da kırk yılda olsa da benzerdir ve yaşla ilişkili komplikasyonlar yalnızca çok az farklılık gösterir.

Kendine-yardım yöntemi hangi vajinismuslu olgularda yararlıdır? Ağır olgularda da işe yarar mı?

• Vajinismus tedavisi  başarısında, vajinismus şiddet düzeyinin önemi yoktur.
• Kendine-yardım yaklaşımı her şiddetteki vajinismus olgusunda başarılıdır.
• Ağır ya da hafif vajinismus olgularında tedavi teknikleri ve alıştırmaları aynıdır. Nadiren çok küçük değişiklere ihtiyaç olur.
• Vajinalarına bir parmak, tampon, hatta ince bir çubuğu sokamayan ve şiddetli vajinismusu olan pek çok kadın, tedavi programı basamaklarını evde uygulayarak tamamen iyileşir.
• Ayrıca vajinismus şiddeti tedavinin ne kadar süreceği ile de ilişkili değildir.
• Motivasyon düzeyi ve basamakları ısrarcı şekilde çalışmak tedavinin hızında, başarısında ve cinsel birleşmenin gerçekleşmesinde önemli faktörlerdir.
• Kadının kendi istediği, rahat olduğu hızda basamakları geçebilme özgürlüğü vardır.
• Şiddetli duygusal travma yaşayan kadınlara ek danışmanlık ve tedavi gerekir.
• Tıbbi bir hastalığı olan kadınlar gerekli tıbbi tedavileri görmelidirler.

Vajinismus tedavisi için hangi uzmanlar daha uygundur?

Birinci basamak hekimleri ve jinekologlar (kadın-doğum uzmanları): Genellikle hastalığın tanısını koymada ve tedavi tavsiyeleri vermede rol oynarlar. Mümkünse, vajinismuslu kadın hasta bir jinekologdan tıbbi yardım almalıdır. Kadın-doğum uzmanı kadının pelvik organlarında bir sağlık sorunu olup olmadığı tespit eder. Kadında cinsel ağrı yapan diğer tıbbi durumların dışlanması bu muayene ile mümkündür. Bazı jinekologlar kadınlarda vajinismus tedavisi için üretilen bujileri tedavi amacıyla uygular.

Pelvik taban kaslarının kontrolü ve gevşetilmesi konusunda uzmanlaşmış fizyoterapistler: Batı ülkelerinde pelvik taban kasları konusunda uzmanlaşmış fizyoterapistlerin sayısı giderek artmaktadır. Ülkemizde konuyla ilgili henüz yeterli bir farkındalık söz konusu değildir. Uzman fizyoterapistler  pelvik taban kaslarının fiziksel rehabilitasyonu, kontrolü ve gevşetilmesi için yardımcı olur.

Psikiyatrist, psikolog ve ilişki danışmanları: Duygusal çatışma yaşayan, eşiyle ilişki-iletişim sorunları olan vajinimus hastalarının danışmanlık almaları uygundur. Özellikle ek ruhsal bozukluğu olan, derin çatışmalar ve ikilemler yaşayan kadınlarda  psikiyatrik değerlendirme şarttır. Hem ilaç tedavisi hem de psikoterapi bazı durumlarda gereklidir.

Öte yandan bazı psikolog ve danışmanlar vajinismusun duygusal, emosyonel yönü ile ilgili olarak yeterince donanımlıyken vajinismusun tıbbi boyutu, fiziksel alıştırmalar, cinsel anatomi ve fizyoloji hakkında yetersiz olabilirler. Psikolog ve danışmanların bu konularda da farkındalık kazanmaları, bilgi eksiklerini tamamlamaları gerekir. Diğer bir seçenek olarak, psikolog ve danışmanlar, vajinismus konusunda uzman bir hekimle işbirliği halinde vajinismus tedavisini sürdürebilirler.

Vajinismus Tedavisi ve Duygusal Boyut

Bazı kadınlar vajinismus ile ilgili olarak konuşma terapileri, hipnoz veya başka alternatif tıp yöntemlerine başvurarak yıllar geçirir. Bu yöntemlerin yarar sağlamaması kişilerde giderek artan bir çatışmaya ve umutsuzluğa neden olur. Bu nedenlerden dolayı, vajinismuslu kadınlarla çalışırken duygusal tetikleyiciler üzerinde durulması gerekir.

ve kökenlerinin tam olarak anlaşılması için terapide çaba gösterilmesi çok önemlidir.

Genel olarak, vajinismusun duygusal kökenlerini, kişinin iç çatışmalarını çok iyi anlamak vajinismusun iyileşmesini sağlamaz ve pelvik taban kasları üzerinde aşamalı olarak kontrol kazanmak her halükarda başarılı bir tedavi için zorunludur. Bu kontrolü kazanmak sorunun hangi kökenden geldiği anlaşılsa da anlaşılmasa da gereklidir.

Vajinismusa neden olan bir duygusal yaşantının ayırt edilmesi her zaman mümkün olmaz. Vajinismustan musdarip kişiler, yaşamlarının birbirinden değişik dönemlerindeki çok farklı deneyim ve sıkıntılardan söz ederler. Bazı vajinismuslu kadınların neredeyse mükemmel bir çocuklukları vardır. Veya asla kötü bir duygusal sorun yaşamamıştırlar. Bu yüzden terapide üzerinde durulması gereken bir konu olmaz.

Kadınların diğer duygusal sorunları göz önünde bulundurulurken  terapi aşamalarında ilerleme ihmal edilmez. Böylece kadınlar gerçekte kesin olarak bilinemeyecek vajinismus nedenlerini düşünerek zaman kaybetmez. Kadın bu noktada sıkışıp kısır döngüye de girmez.