Cinsel Yönelim

Cinsel yönelim, bir kişinin duygusal, romantik ve/veya cinsel çekim hissettiği cinsiyet veya cinsiyetlere yönelik eğilimdir. Bu, kişinin kimlere karşı romantik veya cinsel ilgi duyduğunu ifade eder. Heteroseksüel (karşı cinsiyete çekim), homoseksüel (aynı cinsiyete çekim), biseksüel (iki cinsiyete de çekim) ve daha birçok farklı şekillerde olabilir. Aseksüellik de cinsel yönelimler arasında yer alır ve cinsel çekim hissetmeme durumunu ifade eder. Yönelim, kişinin kimliğinin bir parçasıdır ve genellikle ergenlik dönemi veya daha sonra fark edilir. Ancak, bu süreç her birey için farklıdır ve cinsel yönelim zaman içinde değişebilir veya gelişebilir. Cinsel yönelimin biyolojik, çevresel ve psikolojik birçok etmen tarafından etkilenmesi muhtemeldir.

Cinsiyet ve Cinsel Yönelim ile İlgili Temel Kavramlar

Cins veya cinsiyet (seks):

Cinsiyet, hem biyolojik hem de sosyal olarak tanımlanabilir:

• Biyolojik Cinsiyet: İnsanların doğumda sahip olduğu fizyolojik ve genetik özelliklere dayalıdır. Genellikle erkek ve kadın olarak ikiye ayrılır. Ancak interseks bireyler de biyolojik çeşitliliği temsil eder. Biyolojik cinsiyet,
  • genetik yapı (XX veya XY kromozomları),
  • üreme organları ve
  • ikincil cinsiyet özelliklerini (örneğin, sesin kalınlığı veya vücut kıllanması) içerir.
• Toplumsal Cinsiyet (Gender): Toplumun cinsiyetlere atfettiği roller, davranışlar, aktiviteler ve beklentilerle ilgilidir. Toplumsal cinsiyet, bireyin kendini nasıl tanımladığına ve toplumdaki cinsiyet normlarına bağlı olarak değişir. Bu, bireyin kendini erkek, kadın, her ikisi, hiçbiri veya başka bir cinsiyet kimliği olarak tanımlayabileceği anlamına gelir.

 

Seksüel (Cinsel) Davranış

Kişinin cinsel olarak ne yaptığıdır. Cinsel davranışın kendisi cinsel yönelimi belirlemez.

• Kişilerin cinsel dürtülerine, arzularına ve duygularına göre sergiledikleri davranışlardır. Cinsel davranışlar, kişiden kişiye farklılık gösterebilir ve toplumsal normlardan, yasalardan, etik kurallardan, kültürel, sosyal, psikolojik ve biyolojik faktörlerden etkilenir. Cinsel davranışlar,
  • • cinsel ilişki,
    • cinsel aktivite,
    • cinsel yönelim,
    • cinsel kimlik,
    • cinsel tercih ve
    • cinsel ifade gibi bir dizi farklı alanı kapsar.
• Kişilerin cinsel arzularını ifade etme, cinsel ilişkiye girme, romantik ilişkiler kurma, flört etme, cinsel tercihlerini keşfetme, cinsel kimliklerini belirleme ve cinsel sağlık hakkında kararlar alma gibi birçok farklı şekilde ortaya çıkar.
• Cinsel davranışlar, rıza ve karşılıklı anlayış temelinde gerçekleşmelidir.

Seksüel (Cinsel) Yönelim 

Cinsel yönelim tipleri, bireylerin cinsel çekim ve ilgi duydukları cinsiyetlere veya cinsel kimliklere göre farklılık gösterebilir.  Sık görülen cinsel yönelimler:

1. Heteroseksüel: Karşı cinsle romantik ve cinsel çekim hisseden bireylerdir. Yani bir erkek bir kadına veya bir kadın bir erkeğe çekiliyorsa, bu heteroseksüellikdir.
2. Homoseksüel: Aynı cinsiyetten kişilere romantik ve cinsel çekim hisseden bireylerdir. Örneğin, bir erkek bir erkeğe veya bir kadın bir kadına çekiliyorsa, bu homoseksüellik yönelimdir.
3. Biseksüel: Hem karşı cins hem de aynı cinsiyetten kişilere romantik ve cinsel çekim hisseden bireylerdir.
4. Panseksüel: Cinsiyet veya cinsel kimlikten bağımsız olarak her türlü kişiye romantik ve cinsel çekim hisseden kişilerdir.
5. Aseksüel: Romantik veya cinsel çekim hissetmeyen veya bu tür duyguları önemsemeyen bireylerdir.
6. Demiseksüel: Ancak duygusal bir bağ kurdukları kişilere romantik ve cinsel çekim hisseden kişilerdir.
7. Androfili ve Gynefili: Androfili, erkekleri çekici bulan kişiler, gynefili ise kadınları çekici bulan kişilerdir.

Cinsel yönelim, karmaşık ve çeşitlilik gösteren bir kavramdır. Unutulmamalıdır ki her bireyin farklı bir cinsel yönelim deneyimlemesi olasıdır. Bu nedenle, insanların kendilerini tanımlama ve ifade etme özgürlüğüne saygı duymak önemlidir.

Cinsel Yönelim Açısından Önemli Noktalar

Doğru bir terim olmamakla birlikte “cinsel yönelim” yerine bazen “cinsel tercih” kavramı da kullanılmaktadır. Bu kavramının fanteziler, duygusal bağlanma, cinsel davranış ve kendini tanımlama gibi birçok bileşeni vardır.

• • •  Kişinin içsel kimliği ve cinsel çekimini ifade eder.
    •  Biyolojik, psikolojik, sosyal ve kültürel faktörlerin karmaşık etkileşimi şekillenmesinde etki eder.
    •  Kişinin kendi kimliğini kabul etme, kendini ifade etme, cinsel ilişkiler kurma ve romantik duygularını yaşama süreçleri vardır.
    •  İnsan hakları ve cinsel kimlik ifade özgürlüğü açısından önemli bir toplumsal konudur.
    • Her bireyin yönelimine saygı göstermek ve ayrımcılık yapmamak gereklidir.
    • Cinsel yönelim basit bir kişisel seçim değildir. Bireylerin doğal bir parçasıdır ve herhangi bir ayrımcılığa maruz kalmamalıdır.

Kişilerin cinsel yönelimlerindeki bu farklılıkların nedeni tam olarak bilinmemektedir ve bu yönelimlerden herhangi biri hastalık ya da sapkınlık değildir. Ayrıca genetik ve psikososyal faktörler değişik derecelerde cinsel yönelimin oluşmasında etkilidir.

• Günümüzde eşcinselliği hastalık kabul eden ve tedavi etmeye çalışan yaklaşımlar, etik ve bilimsel olarak kabul görmemektedir.
• Bununla birlikte eşcinsel kişilerin, özellikle gençlerin düşünce, duygu ve fantezilerinin “normal” olup olmadığına ilişkin yoğun kaygıları olması mümkündür.
• Cinsel yönelimlerinden dolayı kişiler, dışlanma, damgalanma, utanma, şiddet görme, cinsel tacize uğrama gibi sorunlarla sıkça karşılaşır.
• Yoğun baskı ve şiddet nedeniyle eşcinsel/ biseksüel kişiler
  • alkol-madde bağımlılığı,
  • intihar girişimi ve
  • depresyon gibi sorunlara yatkın hale gelir.

Bu sorunlarından dolayı psikiyatrik yardıma ihtiyaç duyarlar. Bazen de ikili ilişkilerinde yaşadıkları iletişim sorunları, duygusal çatışmalar ve uyum bozukluğu nedeniyle psikoterapi görmeleri gerekir.